Hiểu đúng về hội chứng thận hư

Hội chứng thận hư là một bệnh lý tổn thương tại thận, tiểu ra protein, giảm albumin và protein máu. Tất cả mọi độ tuổi đều có thể gặp thể gặp phải tổn thương này. Song nhiều người còn lạ lẫm khi nhắc đến và chưa hiểu đúng về hội chứng thận hư.

Hội chứng thận hư là gì?

Hội chứng thận hư là một dấu hiệu tổn thương tại thận, đặc trưng bởi biểu hiện tiểu ra protein, giảm albumin và protein máu, có khi phù nhiều hoặc ít tùy theo lượng protein bị mất đi. Hội chứng thận hư có thể gặp ở mọi lứa tuổi và phụ nữ chiếm tỷ lệ mắc cao hơn.

Nguyên nhân gây hội chứng thận hư

Sự xuất hiện của nồng độ protein trong nước tiểu được xác định là do sự rối loạn về đáp ứng miễn dịch, gây tăng tính thấm của màng đáy cầu thận.

+ Trong điều kiện bình thường, thành mao mạch cầu thận đảm nhận nhiệm vụ như màng lọc, là một hàng rào ngăn các phân tử lớn từ huyết tương thoát ra ngoài nước tiểu. Trong hội chứng thận hư sẽ xuất hiện hiện tượng tăng tính thấm mao mạch cầu thận đối với albumin và tổn thương màng đáy cầu thận là chủ yếu.

+ Nếu bình thường màng đáy không cho các phân tử lớn như protein đi qua. Khi màng đáy cầu thận bị tổn thương, thay đổi kích thước lỗ lọc và thay đổi điện thế màng thì protein thoát qua được. Lúc này protein ra nước tiểu làm giảm albumin máu sẽ gây giảm áp lực keo huyết tương, dẫn đến giảm thể tích tuần hoàn trong lòng mạch.

Mà nguyên nhân gây nên tình trạng này được cho rằng xuất phát từ:

• Hội chứng thận hư nguyên phát: Do mắc các bệnh lý cầu thận.
• Hội chứng thận hư thứ phát: Do mắc các bệnh chuyển hóa như đái tháo đường; bệnh tự miễn như lupus ban đỏ hệ thống, viêm mạch; bệnh lý ác tính; nhiễm trùng, ký sinh trùng hoặc sau dùng một số thuốc hay hoá chất độc,…

Cách nhận biết triệu chứng hội chứng thận hư

Triệu chứng lâm sàng:

• Phù: 

Là triệu chứng bệnh thận hư điển hình nhất. Bệnh nhân có thể phù mặt, đặc biệt là mi mắt rồi xuống chi dưới, bụng và bộ phận sinh dục; ấn vào vùng phù có cảm giác mềm, lõm và không đau. Chứng phù này tăng nhanh trong vài ngày hoặc vài tuần khiến cân nặng có thể tăng lên thêm 20-30kg.

• Tiểu ít:

Khi mắc hội chứng thận hư lượng nước tiểu mỗi ngày dưới 500ml/ngày, có khi chỉ còn 200-300ml nếu phù to.

• Biểu hiện toàn thân:

Người bệnh có cảm giác mệt mỏi, chán ăn, da xanh xao.

• Huyết áp cao:

Ngoài những triệu chứng trên, nếu mắc hội chứng thận hư hay các bệnh lý về thận khác đều thấy huyết áp cao hơn.

Chỉ số xét nghiệm:

• Protein cao (lượng đạm trong nước tiểu): ≥ 3,5 g/24 giờ, thậm chí có khi lên đến 30-40g/24giờ. Trong nước tiểu còn có thể mỡ lưỡng chiết, trụ mỡ, trụ hạt, hồng cầu niệu và bạch cầu niệu mặc dù không có nhiễm khuẩn tiết niệu.
• Protein máu giảm: Albumin huyết tương giảm, thường dưới 30 g/L.
• Lipid máu tăng: trên 9g/L và cholesterol máu tăng > 250mg/dl (> 6,5mmol/L). Ngoài ra nồng độ triglyceride cũng tăng cao.
• Số lượng hồng cầu, hemoglobin và hematocrit: bình thường hoặc có thể giảm nhẹ. Đặc biệt nếu cô đặc máu, thì hồng cầu, hemoglobin và hematocrit tăng.
• Mức lọc của cầu thận: có thể bình thường hoặc giảm khi có suy thận.

Mắc hội chứng thận hư có nguy hiểm không?

Hội chứng thận hư rất phổ biến và không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, một số trường hợp nếu không chú ý điều trị kịp thời và đúng phương pháp thì có thể gây ra biến chứng suy thận cấp hoặc suy thận mãn tính. Ngoài ra, suy tim sung huyết hoặc phù phổi do tràn dịch,… cũng là những bệnh lý được chứng minh có liên quan đến hội chứng thận hư.

Cách chẩn đoán hội chứng thận hư

Để chẩn đoán mắc hội chứng thận hư, người ta thường căn cứ vào những tiêu chí sau:

• Có phù.
• Protein máu giảm dưới 60 g/lít, albumin máu giảm dưới 30 g/lít.
• Protein niệu > 3,5 g/24 giờ.
• Tăng cholesterol máu ≥ 6,5 mmol/lít.
• Có hạt mỡ lưỡng chiết, trụ mỡ trong nước tiểu.

Trong đó tiêu chuẩn về nồng độ protein niệu và protein máu là bắt buộc, các tiêu chuẩn khác có thể không đầy đủ.

Điều trị hội chứng thận hư như thế nào?

Trong từng trường hợp cụ thể với nguyên nhân do đâu mà qua thăm khám bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp chữa trị phù hợp. Trong quá trình điều trị hội chứng thận hư, bệnh nhân phải kiên trì và tuân thủ theo đúng sự hướng dẫn của bác sĩ trong chế độ ăn, uống thuốc và sinh hoạt hàng ngày.

Khi kết quả xét nghiệm nước tiểu protein âm tính trong 3-6 tháng thì được cho là ổn định. Nhưng bệnh nhân cần biết giữ gìn tốt trong sinh hoạt, chế độ ăn uống hợp lý thì bệnh sẽ ổn định trong thời gian dài. Bên cạnh đó cần tái khám theo quy định bởi khi gặp các điều kiện thuận lợi: sức khỏe bị giảm sút, chế độ ăn uống sinh hoạt không hợp lý thì nguy cơ bệnh tái phát là rất cao.

Ngoài ra, người bệnh cũng có thể tự chữa trị chứng thận hư tại nhà mang lại hiệu quả khả quan. Tham khảo 2 bài thuốc dân gian chữa thận hư được áp dụng rộng rãi sau:

Cách chữa thận hư theo kinh nghiệm dân gian

1 – Mẹo chữa thận hư bằng rau diếp cá

Rau diếp cá chữa được nhiều bệnh, trong đó có chứng thận hư. Theo Y học cổ truyền, rau diếp cá có tính lạnh, vị cay; có tác dụng lợi thủy, thanh nhiệt, giải độc và tiêu thũng. Y học hiện đại cũng nghiên cứu và chỉ ra: Thành phần rau diếp cá có công dụng giúp ức chế, kháng virus và vi khuẩn như phế cầu khuẩn, liên cầu khuẩn, trực khuẩn lỵ,…. ; đồng thời tăng cường khả năng miễn dịch trong cơ thể, lợi tiểu và giảm nhanh các triệu chứng của hội chứng thận hư.

Dân gian sử dụng rau diếp cá trị chứng thận hư như sau:

+ Chuẩn bị: 100 đến 150g rau diếp cá khô.

+ Cách thực hiện: Rau diếp cá khô đem hãm với 1l nước sôi, sau khoảng 30 phút là có thể dùng được. Dùng nước trà rau diếp cá uống hàng ngày. Thực hiện liên tục trong 3 tháng là một liệu trình. Sau khi xét nghiệm máu và nước tiểu, nếu chưa thấy ổn định thì áp dụng thêm liệu trình mới cho đến khi đạt được kết quả như mong muốn.

**Lưu ý: Chỉ dùng với lượng trên, không nên lạm dụng sẽ gây hao tổn dương khí. Bệnh nhân thể trạng hư hàn thì không nên dùng bài thuốc này để chữa.

2 – Cốt toái bổ giúp bổ thận, trị thận hư:

Cốt toái bổ hay còn gọi là bổ cốt toái, co tạng tó (Thái ở châu Quỳnh Nhai), co ìn tó (Thái ở Điện Biên), cây tổ phượng, cây tổ rồng, tắc kè đá, tổ diều,… Theo y thư cổ, cốt toái bổ có vị đắng, tính ôn và không độc, vào hai kinh can và thận. Có các tác dụng: điều trị đau xương, hành huyết phá huyết ứ, làm thuốc hoà hoãn, sát trùng đỡ đau; điều trị dập xương, đau xương, bong gân, sai khớp, tai ù ràng đau và đặc biệt trị chứng ù tai, tiêu chảy do thận hư hữu hiệu.

Để trị chứng thận hư bằng cốt toái bổ cần kết hợp thêm một số vị thuốc theo hướng dẫn sau:

+ Chuẩn bị:

• Cốt toái bổ 16g.
• Thục địa 16g.
• Sơn dược, Sơn thù du, Phục linh, Đơn bì, Trạch tả: Mỗi vị 12g.
• Tế tân 2g.

+ Cách thực hiện: Tất cả vị thuốc thêm nước lượng vừa đủ đem sắc kĩ uống trong ngày.

**Lưu ý: Người bệnh âm hư, huyết hư không được dùng.

3 – Chữa thận hư nhờ cây nổ:

Cây nổ hay còn gọi là cây tanh tách, sâm tanh tách. Theo Y học cổ truyền, cây nổ có tính mát; dân gian thường dùng cây nổ với công dụng kích thích ra mồ hôi, bồi bổ cơ thể, trị sỏi thận, sỏi bàng quang, trị cảm nóng cảm lạnh; hay trị thận hư hữu hiệu khi kết hợp với cây quýt gai,  cây mực và cây muối.

Người bệnh thận hư có thể tham khảo bài thuốc nam trị thận hư gia truyền sau:

+ Chuẩn bị:

• Cây nổ 20g.
• Cây quýt gai 20g.
• Cây mực 20g.
• Cây muối 20g.

+ Cách thực hiện: Tất cả các vị thuốc đem rửa sạch, chặt nhỏ phơi khô rồi sao vàng hạ thổ. Cho vào ấm thuốc thêm khoảng 1,5l nước đem sắc kĩ còn khoảng 700ml nước chia uống nhiều lần trong ngày sau khi ăn. Mỗi ngày dùng 1 thang, liên tục trong khoảng 1 tháng sẽ thấy sự cải thiện rõ rệt.

Các biện pháp phòng ngừa hội chứng thận hư

Để phòng tránh hội chứng thận hư chúng ta cần tuân thủ một số nguyên tắc ăn uống sau đây:

• Ăn nhạt: đây là nguyên tắc căn bản nhất để phòng và điều trị các bệnh về thận, việc sử dụng nhiều muối trong các bữa ăn hàng ngày sẽ gia tăng nguy cơ cao mắc phải bệnh thận trong đó có hội chứng thận hư.
• Giảm chất béo: khẩu phần ăn nhiều chất béo là nguyên nhân chính gây nguy cơ mắc các bệnh về chuyển hóa Lipit, làm gia tăng khả năng mắc bệnh hội chứng thận hư.
• Tăng cường chất xơ bằng cách bổ sung rau, củ quả vào khẩu phần ăn hàng ngày.
• Luôn cung cấp đủ lượng nước cần thiết cho cơ thể.